Verantwoorde inzet van generatieve AI

De opkomst van generatieve AI brengt voor organisaties ongekende mogelijkheden, maar ook aanzienlijke risico’s met zich mee. Juist daarom vraagt de overheid in haar recente publicaties om een zorgvuldige en verantwoorde inzet van deze technologie. Uit het overheidsbreed standpunt inzake generatieve AI [1] en de Handreiking Verantwoorde Inzet van Generatieve AI [2] blijkt glashelder: het uitvoeren van risicoanalyses en DPIA’s is niet langer optioneel, maar een absolute noodzaak.

Van losse assessments naar een centrale, transparante aanpak

Zoals in de handreiking wordt beschreven, is het essentieel om alle uitgevoerde risicoanalyses zoals DPIA’s en AI-impact assessments op een centrale plek te verzamelen. Dit voorkomt dubbel werk, biedt overzicht en stelt organisaties in staat om structureel te leren van eerdere afwegingen. Toch zien wij in de praktijk dat veel organisaties deze stap nog niet goed hebben georganiseerd. Documenten liggen verspreid over afdelingen en systemen, en het betrekken van sleutelfunctionarissen zoals de Chief Privacy Officer (CPO) en de Functionaris Gegevensbescherming (FG) gebeurt vaak te laat in het proces.

Risicoanalyses: Meer dan een vinkje, een integraal onderdeel van beleid

De overheid benadrukt dat risicoanalyses rondom generatieve AI niet alleen vooraf moeten plaatsvinden, maar ook als een continu proces moeten worden gezien. In de handreiking wordt het belang van een interdisciplinair gesprek over de risico’s van algoritmes onderstreept. 

De (Pre-)DPIA als strategisch instrument, niet slechts een compliance-verplichting

Het standpunt over generatieve AI stelt expliciet dat een (pre-)DPIA verplicht is bij elke verwerking van persoonsgegevens in combinatie met generatieve AI, ook bij experimenten of tijdelijk gebruik. Daarbij moet de CPO betrokken zijn en de FG geconsulteerd worden voordat de uitkomsten aan bestuurders worden voorgelegd.

De uitweg als het misgaat: Exit-strategieën concreet uitgewerkt

Een ander belangrijk aandachtspunt uit het overheidsstandpunt is het formuleren van een duidelijke exit-strategie voor het geval een AI-toepassing niet de gewenste resultaten oplevert of onvoorziene risico’s met zich meebrengt.

Conclusie

De tijd van vrijblijvende experimenten met generatieve AI is voorbij. Toezichthouders en wetgevers vragen om transparantie, structurele risicobeheersing en bestuurlijke verantwoording. Met EasyDPIA van PrivacyTeam zet u vandaag al de stap naar een toekomstbestendige, verantwoorde inzet van AI, volledig in lijn met de laatste wet- en regelgeving.

• EasyDPIA heeft een centraal platform waar alle assessments eenvoudig kunnen worden beheerd en geraadpleegd, volledig in lijn met de aanbevelingen uit de handreiking;
• EasyDPIA faciliteert de betrokkenheid van verschillende expertises binnen de organisatie en zorgt ervoor dat privacy, ethiek en techniek hand in hand gaan;
• Met EasyDPIA kunt u naast de verplichte DPIA aanvullend een algoritme (AI) assessment uitvoeren, waarbij bestuursvraagstukken integraal worden meegenomen;
• EasyDPIA is volledig en digitaal, inclusief een workflow voor het DPIA team en het beschikbaar maken van (bestuurlijke) rapportages;
• In EasyDPIA is het het mogelijk om de noodzaak, proportionaliteit en subsidiariteit van AI-toepassingen inzichtelijk te maken – precies de vragen die in het standpunt als leidend worden genoemd bij de inzet van AI;
• EasyDPIA helpt bij het vooraf definiëren van deze scenario’s, zodat organisaties niet voor onaangename verrassingen komen te staan en snel kunnen schakelen als de situatie daarom vraagt.

Kortom, EasyDPIA biedt een ideale ondersteuning om invyulling te geven aan het overheidsbreed stanpunt. Wilt u meer weten over hoe EasyDPIA u helpt bij het centraal borgen van uw governance en compliance? Neem dan contact op voor een vrijblijvende demo of neem nu een gratis proeflicentie.

[1] Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2025, 30 januari). Overheidsbreed standpunt voor de inzet van generatieve AI. Rijksoverheid. https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2025/04/16/het-overheidsbrede-standpunt-voor-de-inzet-van-generatieve-ai

[2] Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2025, 30 januari). Overheidsbrede handreiking voor de verantwoorde inzet van generatieve AI. Rijksoverheid. https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2025/04/16/overheidsbrede-handreiking-generatieve-ai

Naar het overzicht