Wet gegevensverwerking Persoonsgerichte Aanpak Radicalisering en Terroristische Activiteiten

Op 1 juli 2025 is de Wet gegevensverwerking Persoonsgerichte Aanpak Radicalisering en Terroristische Activiteiten (Wet PARTA) van kracht geworden. Deze wet is een stap voorwaarts in de bestrijding van radicalisering en terrorisme in Nederland. Het biedt een kader voor hoe verschillende organisaties kunnen samenwerken om deze dreiging aan te pakken.

Wat regelt de Wet PARTA?

Met de Wet PARTA wordt de burgemeester verantwoordelijk voor het organiseren van regelmatige casusoverleggen. Deze overleggen zijn bedoeld om individuele gevallen van radicalisering en terroristische dreigingen te bespreken en een gezamenlijke aanpak te coördineren. Daarnaast regelt de wet hoe persoonsgegevens tussen verschillende betrokken organisaties, zoals de politie en het Openbaar Ministerie, mogen worden uitgewisseld.

Juridische Grondslag voor Gegevensuitwisseling

De wet creëert een juridisch kader dat het delen van persoonsgegevens mogelijk maakt tussen organisaties betrokken bij een casus. Dit is cruciaal voor een effectieve aanpak van radicalisering en terrorisme. Het gaat niet alleen om het delen van algemene informatie, maar soms ook om bijzondere persoonsgegevens.

Deze gegevensuitwisseling is alleen toegestaan als het echt noodzakelijk is, bijvoorbeeld voor:

1. Wettelijke Taken en Bevoegdheden: Gegevens delen mag als het nodig is voor het uitvoeren van wettelijke taken of het afstemmen van verschillende bevoegdheden. Dit kan gaan om strafrechtelijke handhaving of het coördineren van maatregelen.
2. Begeleiding en Zorgverlening: Het delen van gegevens is ook toegestaan als het nodig is voor begeleiding, zorg of hulpverlening, met als doel radicalisering en terroristische activiteiten te voorkomen of te verminderen.

Daarnaast stelt de wet enkele belangrijke voorwaarden:

• Alleen relevante persoonsgegevens mogen worden verwerkt.
• Toegang tot deze gegevens is beperkt tot geautoriseerde personen die moeten voldoen aan strenge eisen, zoals het hebben van een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG).
• Een speciale commissie, de rechtmatigheidsadviescommissie, beoordeelt of de verwerking van gegevens rechtmatig is.
• Er worden regelmatig privacy audits uitgevoerd om ervoor te zorgen dat alles volgens de regels verloopt.

Wat is Nieuw?

Met de invoering van de Wet PARTA veranderen een aantal zaken:

• Verplicht Casusoverleg: Burgemeesters moeten nu verplicht structurele overleggen organiseren waarin casussen van radicalisering en terrorisme worden besproken. Dit kan ondersteund worden door regionale Zorg- en Veiligheidshuizen.
• Incidentele Deelnemers: Naast vaste deelnemers kunnen ook andere deskundigen, zoals zorgverleners of onderwijsinstellingen, incidenteel worden uitgenodigd voor het overleg.
• Waarborgen voor Gegevensbescherming: De wet introduceert diverse maatregelen om persoonsgegevens te beschermen, zoals een rechtmatigheidsadviescommissie en regelmatige privacy audits.
• Opleiding en Training: Medewerkers die bij het casusoverleg betrokken zijn, krijgen opleidingen en trainingen over gegevensverwerking.
• Jaarverslag en Transparantie: Elk jaar moet het casusoverleg een verslag publiceren, dat bijvoorbeeld deel kan uitmaken van het jaarverslag van het Zorg- en Veiligheidshuis.

Potentiële Kritiek op de Wet PARTA

Een punt van zorg is de mogelijkheid van overdreven toezicht. De verplichte casusoverleggen en uitgebreide gegevensuitwisseling kunnen leiden tot situaties waarin bepaalde groepen in de samenleving zich overmatig gesurveilleerd voelen. Dit is vooral een risico als er een onevenredige focus ligt op bepaalde gemeenschappen of individuen. Bovendien kan uitgebreide gegevensverzameling het vertrouwen in de overheid en andere instanties aantasten, vooral als er geen duidelijke grenzen zijn aan het gebruik van deze gegevens. Het is daarom belangrijk om een balans te vinden tussen veiligheid en het respecteren van individuele vrijheden en rechten, om te voorkomen dat de wet onbedoeld leidt tot discriminatie of ongerechtvaardigde inbreuken op de privacy.

Conclusie

De Wet PARTA is een belangrijke ontwikkeling in de aanpak van radicalisering en terrorisme in Nederland. Met duidelijke regels en een juridische basis voor samenwerking en gegevensuitwisseling wordt de lokale aanpak versterkt. De invoering van de Wet PARTA heeft verschillende gevolgen voor gemeenten en andere betrokken instanties. Zij moeten o.a. hun bestaande werkprocessen aanpassen aan de nieuwe regels en zorgen voor voldoende training van hun medewerkers. Het is essentieel dat alle betrokken partijen goed samenwerken en zich houden aan de gestelde richtlijnen. Tegelijkertijd is het belangrijk om alert te blijven op mogelijke kritiekpunten en uitdagingen, zodat de implementatie van de wet rechtvaardig en evenwichtig verloopt.

Naar het overzicht